Maqaal uu BBC-da ku daabacay weriyaha lagu magacabo Kalkidan Yibeltal ayaa lagu sheegay in Itoobiya ayaa qaaday tillaabadii ugu horeysay ee sharci ah oo ay ku qaaday waddo maalin maalmaha ka mid ah u suurtagelin karta dalka aan badda lahayn inuu galo badda, sida ay dawladdiisu sheegtay.
Itoobiya waxay la saxeexatay wax loo yaqaan is-afgarad (MoU) oo ay la saxeexatay jamhuuriyadda iskeed ugu dhawaaqday madaxbannaanida ee Somaliland inay isticmaasho mid ka mid ah dekedaheeda.
Ra’iisul wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed ayaa horay ugu tilmaamay soo gelista badda inay tahay arrin dalkiisa ka jirta.
Hadalkiisii bishii Oktoobar wuxuu kiciyay xiisadda Geeska Afrika oo dhan.
Waxaa jirtay xoogaa cabsi ah, oo ay si degdeg ah u yareeyeen mas'uuliyiinta, taas oo macnaheedu yahay in la isku dayay in uu dhul ka qaato dalka kale ee deriska la ah Itoobiya, Eritereeya.
Faahfaahinta heshiiska Isniintii lala galay Somaliland si rasmi ah looma soo bandhigin balse war ka soo baxay xafiiska Mr Abiy ayaa lagu sheegay in uu “waddo u gogol xaarayo xaqiijinta hamiga Itoobiya ee ah in ay hesho marinka badda”. Wada-hadallada u socday is-afgaradka ayaa diiradda lagu saaray dekedda Berbera ee Somaliland.
Lataliyaha amniga qaranka ee Mr Abiy, Redwan Hussien, ayaa sidoo kale sheegay isagoo isticmaalaya bartiisa X in habayntu iyo qorshaha socda ay sidoo kale awood u siin karto Itoobiya inay gasho "saldhig ciidan oo kiro ah" oo ku yaal badda.
Is-afgaradku sharci ahaan ma soconayo laakiin wuxuu horseedi karaa heshiis saaraya waajibaadyada dhinacyada saxiixay.
Si kastaba ha ahaatee, horumarkan ayay Addis Ababa ku tilmaantay guul dublamaasiyadeed oo wayn.
Ra’iisal wasaaraha oo magaalada caasimadda u ah Itoobiya kula saxeexday madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi, waxa uu qoraalkiisa X ku yidhi “Waxa la odhan karo waa Alle mahadii”.
Madaxweyne Muuse Biihi Cabdi oo ka hadlay heshiiska ayaa sheegay in heshiiska ay ka mid tahay qeyb ka mid ah in Itoobiya ay mar uun u aqoonsan doonto Somaliland dal madax-bannaan.
Somaliland ayaa ka go’day Soomaaliya in ka badan 30 sano ka hor, balse Midowga Afrika (AU) iyo QM midna uma aqoonsana inay tahay dal madax-bannaan.
Ma jiro wax jawaab ah oo ka soo baxay warka ka soo baxay Soomaaliya oo Somaliland u aragta qayb ka mid ah dhulkeeda. Balse Telefiishanka Qaranka ee SNTV ayaa ku waramaya in maanta oo Talaado ah uu jiro kulan deg deg ah oo ay yeelanayaan Golaha Wasiirada, kaasi oo looga hadli doono.
Itoobiya waxay lumisay marinkii badda markii ay Eritrea goosatay horraantii sagaashamaadkii. In ka badan 100 milyan oo qof, waa dalka ugu dadka badan adduunka oo aan bad lahayn.
Ilaa hadda Itoobiya waxa ay isticmaalaysay dekedda dalka jaarka ah ee Jabuuti oo ay ka soo degsan jirtay, kana dhoofin jirtay.
Sannadkii 2018-kii Itoobiya iyo Somaliland waxay kala saxeexdeen heshiis ay ahayd inuu Addis Ababa ku yeesho saamiga 19% ee dekedda Berbera, iyadoo shirkadda saadka ee Imaaraatka ee DP World ay leedahay 51%.
Laakiin tani waxay dhacday sannadkii 2022-kii iyadoo “Itoobiya ay ku guul-darraysatay inay buuxiso shuruudihii looga baahnaa si ay saamiga ku hesho ka hor wakhtiga kama dambaysta ah”, ayaa la weriyey in maamulka Somaliland ay xilligaasi sheegeen.
0 Comments